مکانیسم واپس روی – یا واپس رانی چیست و چه عملکردی دارد؟ واپس روی یا واپس رانی دو مکانیسم دفاعی جداگانه هستند که گاهی اوقات به اشتباه به جای هم به کار گرفته می شوند. این در حالی است که واپس رانی به معنای همان سرکوب است و در اصطلاح تخصصی به آن repression گفته می شود. در حالی که واپس روی به معنای بازگشتن به مراحل ابتدایی رشد بوده و به اصطلاح regression اشاره دارد. ما در ادامه این مقاله توضیحات بیشتری در مورد این مکانیسم های دفاعی ارائه کرده ایم. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه تا انتهای مطلب همراه ما باشید.
منبع: مکانیسم واپس روی – واپس رانی
مکانیسم‌های دفاعی اولین بار توسط زیگموند فروید در نظریه روان کاوی مطرح شدند. فروید معتقد بود که ناخودآگاه انسان به طور خودکار از او در برابر تنش‌ها و اضطراب‌ها محافظت می‌کند. برای انجام این کار ساختاری به نام ایگو استراتژی‌های مختلفی را به کار می‌گیرد که از جمله مهم‌ترین آن‌ها باید به مکانیسم‌های دفاعی اشاره کرد. این مکانیسم‌ها در حقیقت هرگونه رفتاری هستند که از انسان در برابر امیال، خواسته‌ها و احساسات آزاردهنده مراقبت می‌کنند. آن‌ها در اغلب موارد باعث تغییر در ادراک واقعیت می‌شوند و اجازه مواجهه مستقیم با موضوعات تنش زا را نمی‌دهند. از جمله مکانیسم‌های دفاعی اصلی که از زمان فروید تاکنون توسط نظریه پردازان مختلف مطرح شده باید به واپس روی و واپس رانی اشاره کرد.
مکانیسم واپس روی- یا واپس رانی در حقیقت دو مکانیسم دفاعی مجزا محسوب می‌شوند. با این حال به دلیل مشابهت اسمی بسیاری از افراد آن‌ها را به اشتباه و به جای هم به کار می‌برند. اما باید در نظر بگیرید که واژه واپس روی ترجمه اصطلاح تخصصی regression است اما واپس رانی به اصطلاح repression اشاره دارد و معادل همان سرکوب است. در ادامه هریک از این دو مکانیسم را به طور جداگانه تعریف کرده‌ایم.
واپس روی نوعی مکانیسم دفاعی است که طی آن فرد هنگام مواجهه با یک رویداد استرس زا به رفتارهایی روی می آورد که به مراحل ابتدایی تر رشد مربوط می شوند. در واقع این رفتارها برای فرد، دوران بدون تنش گذشته را یادآوری می کنند. برای مثال بسیاری از افراد هنگامی که مضطرب یا غمگین می شوند ترجیح می دهند به رخت خواب بروند. یا بسیاری از کودکان هنگامی که خواهر یا برادر کوچکشان به دنیا می آید در واکنش به از دست دادن جایگاه تک فرزندی رفتارهایی کوچک تر از سن خود را نشان می دهند و ممکن است بخواهند والدین با آن ها نیز همانند یک نوزاد برخورد کنند. تمامی این واکنش ها از منظر نظریه روان کاوی به عنوان مکانیسم واپس روی در نظر گرفته می شوند.
مکانیسم واپس رانی نام دیگری است که متخصصان برای ساز و کار دفاعی سرکوب به کار می برند. در این مکانیسم فرد تلاش می کند امیال، خواسته ها و احساسات ناخوشایند خود را از خودآگاه رانده و آن ها را به سمت ناخودآگاه هدایت کند. برای این کار دائما تلاش می کند در مواجهه با موضوعات ناخوشایند قرار نگیرد و حتی فکر کردن در مورد آن ها را به زمانی دیگر موکول نماید. این امر در نهایت باعث می شود که تجربیات آسیب زا مورد پردازش خودآگاهی قرار نگیرند. در نتیجه در بسیاری از موارد استفاده از واپس رانی به نوعی فراموشی تجزیه ای منجر می شود.
بر اساس نظریه فروید در طول دوران رشد و با تکمیل شدن ساختارهای روانی افراد از دوران کودکی می آموزند که از مکانیسم های دفاعی استفاده نمایند. این امر به طور طبیعی از خودآگاه ما در برابر تنش ها و اضطراب های شدید محافظت می کند. با این حال متخصصان بر این باورند که استفاده مکرر و افراطی از این مکانیسم های دفاعی باعث می شوند که همانند یک فرد ناپخته عمل کنید و در معرض انواع آسیب های روانی و مشکلات روان رنجوری قرار بگیرید. زیرا انسان ها در این شرایط مواجهه سالم با موضوعات آزار دهنده را یاد نگرفته و همواره رفتاری دفاعی را از خود نشان می دهند. در این موقعیت مراجعه به یک روان شناس و کمک گرفتن از جلسات روان درمانی می تواند تا حد زیادی در بهبودی اوضاع اثرگذار باشند. چرا که درمانگر به مرور زمان تلاش می کند روزنی به سمت ناخودآگاه فرد ایجاد نماید و مراجع را از نظر روانی حمایت کند تا توانایی رویارویی با اضطراب های درونی و حل و فصل آن ها را در خود پرورش دهد.
برای دریافت مشاوره در زمینه مکانیسم‌های دفاعی می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.
خیر، واپس روی به بازگشت به مراحل ابتدایی رشد اشاره دارد اما واپس رانی به معنای سرکوب و راندن ناخودآگاه موضوعات تنش زا به سمت ناخوداگاه است. با این حال به دلیل مشابهت این دو اصطلاح برخی افراد به اشتباه آن ها را به جای هم به کار می برند.
مکانیسم دفاعی علانی سازی چیست و چه کمکی به افراد می کند؟ عقلانی سازی یکی از ساز و کارهای دفاعی است که باعث می شود افراد جنبه های عاطفی و احساسی موضوعات مختلف را نادیده بگیرند و تنها به بعد منطقی آن توجه کنند. فایده این مکانیسم دفاعی این است که با بال و پر دادن به نیروی عقلانی از مواجهه دردناک با احساسات ناخوشایند پیشگیری می کند. ما در ادامه این مقاله در مورد مکانیسم دفاعی عقلانی سازی توضیحات بیشتری را ارائه کرده ایم. پس تا انتهای مطلب همراه ما باشید.
منبع: مکانیسم دفاعی عقلانی سازی
مکانیسم های دفاعی مفاهیمی هستند که ابتدا توسط زیگموند فروید در تئوری روان کاوی مطرح شدند و سپس توسط روان کاوان پسافرویدی گسترش یافتند. این مکانیسم ها به هرگونه رفتاری اشاره دارند که به طور ناخودآگاه از ما در برابر افکار، امیال و عواطف ناخوشایند محافظت می کنند و اجازه نمی دهند تنش های ناشی از آن ها به حوزه خودآگاهی وارد شوند. مکانیسم های دفاعی به روش های گوناگونی عمل می کنند از همین رو انواع مختلفی از آن ها تا کنون شناخته شده اند که عقلانی سازی نیز یکی از آن ها است.
زیگموند فروید مکانیسم های دفاعی را به عنوان راه حلی در راستای ایجاد تعادل میان ساختارهای روانی مختلف مطرح کرد. او بر این باور بود که ساختار روانی انسان شامل 3 بخش است که اید، ایگو و سوپر ایگو را در بر می گیرد. اید، منبع انرژی روانی و مسئول تمامی امیال و غرایز ابتدایی ماست. انسان ها از همان بدو تولد از ساختار اید برخوردار هستند اما دو بخش دیگر به مرور زمان و در جریان رشد روانشناختی پدید می آیند. در حقیقت ایگو مسئول واقعیت سنجی است. این ساختار به مرور زمان به کودک کمک می کند تا بتواند خواسته های خود را با امکانات موجود در واقعیت بسنجد و به این ترتیب قدرت واقع بینی بالاتری پیدا کند. با گذشت زمان ساختار سوپرایگو نیز پدید می آید. سوپر ایگو مسئول ارزیابی خواسته ها و غرایز انسان بر اساس ارزش های اخلاقی و هنجارهای اجتماعی است. فروید معتقد بود زمانی که اید امیالی در تعارض با سوپرایگو را به روان انسان تحمیل می کند او دچار تنش و اضطراب می شود. برای رهایی از این تنش ایگو ممکن است از مکانیسم دفاعی عقلانی سازی استفاده کند. به این معنی که فرد به طور ناخودآگاه تلاش می کند از جنبه های احساسی و هیجانی موضوعات پیرامونی فاصله بگیرد و به صورت کاملا منطقی با آن ها برخورد کند. این کار به فرد کمک می کند تا از شر هیجانات ناخوشایند رها شده و از مواجهه دردناک با آن ها اجتناب کند.
همه ما در زندگی در برخی موقعیت ها به طور ناخودآگاه از مکانیسم دفاعی عقلانی سازی استفاده می کنیم. به همین خاطر با کمی دقت در رفتار اطرافیان می توانیم آن را در دیگران نیز مشاهده کنیم. با این حال از آنجایی که ساز و کارهای دفاعی خارج از محدوده آگاهی صورت می گیرند خود فرد نمی تواند در لحظه از به کار بردن آن ها باخبر شود. ما در ادامه به چند نمونه از کاربرد مکانیسم دفاعی عقلانی سازی در زندگی روزمره اشاره کرده ایم. – فردی که خلق پایین و افسرده ای دارد و هرگز با عوامل افسرده ساز رو به رو نمی شود. بلکه در عوض تلاش می کند به طور کاملا منطقی افسرده بودن خود را توجیه نماید. – فردی که در یک آزمون مهم رد شده است احساس بد خود را بروز نمی دهد و این شکست را با استدلال هایی نظیر اینکه این مسئولیت خارج از توان او بوده توجیه می کند. – فرد در رابطه عاطفی نمی تواند احساسات مثبت و منفی خود را ابراز کند و خود را بیش از حد عاقل و منطقی جلوه می دهد. در واقع او با این کار از مواجهه با احساسات خود پرهیز می کند.
مکانیسم دفاعی عقلانی سازی یکی از موانع درمانی مهمی است که می تواند روند بهبودی افراد را تا حد زیادی تحت تاثیر قرار دهد. چرا که در این شرایط فرد نمی تواند با هیجانات ناخوشایند خود رو به رو شود و دردها و رنج های خویش را ببیند. همین مسئله باعث می شود که بیش از حد از استدلال های منطقی استفاده کند و به نوعی خود را از بخش احساسی ماجرا جدا سازد. در این شرایط درمانگر تلاش می کند تا به فرد کمک کند از انگیزه های ناخودآگاه بینش بیشتری به دست بیاورد و استفاده مکرر و افراطی از مکانیسم های دفاعی را کنار بگذارد. خوشبختانه روان درمانگران آموزش دیده و مجرب در حوزه روان کاوی و سایر رویکردهای روان تحلیلی می توانند این موضوع را در جلسات مدیریت کرده و به مراجع یاری برسانند تا گام های مثبت تری در جهت درمان بردارد.
مکانیسم های دفاعی همگی در جریان رشد و برای کمک به مدیریت تنش ها و استرس های درونی و بیرونی پدید می آیند. با این حال متخصصان بر این باورند که استفاده مکرر و افراطی از آن ها نه تنها به محافظت از ما کمکی نمی کند بلکه زمینه بروز مشکلات روان رنجوری و آسیب های روان شناختی را نیز فراهم می سازد. از همین رو در صورتی که فرد به طور انعطاف ناپذیر درگیر یک مکانیسم دفاعی شد لازم است که از یک درمانگر روانشناس برای بهبود اوضاع کمک بگیرد. این کار نه تنها باعث می شود که بتواند شخصیت پخته تری را پرورش دهد بلکه از بروز اختلالات روانی مختلف نیز پیشگیری می کند.
برای دریافت مشاوره در زمینه مکانیسم‌های روانشناختی می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.
نمی توان گفت که این افراد به طور مطلق از احساسات و عواطف بی بهره اند. توضیح بهتر این است که آن ها اغلب توانایی تجربه هیجانات عمیق را ندارند و دائما در تلاش اند از مواجهه با احساسات خود اجتناب کنند.